«Ζήω – ζῶ»: Η δυσφορία, οι ψυχικές καταστάσεις | #lanuitdesidees
Το Γαλλικό Ινστιτούτο Ελλάδος οργανώνει για 7η χρονιά τη Νύχτα Ιδεών. Το ετήσιο ραντεβού που συγκεντρώνει διανοούμενους, καλλιτέχνες, ερευνητές, δημοσιογράφους και το ευρύ κοινό που του αρέσουν οι συζητήσεις.
Για πρώτη φορά στην Ελλάδα, η εκδήλωση συντονίζεται με τα υπόλοιπα Γαλλικά Ινστιτούτα και τους συνεργάτες τους σε όλο τον κόσμο και επεκτείνεται σε τέσσερις πόλεις: Αθήνα, Ηράκλειο, Μυτιλήνη και Θεσσαλονίκη.
ΗΡΑΚΛΕΙΟ | Επιμέλεια προγράμματος: Ειρήνη Λιναρδάκη
Τραύματα, ερωτική απογοήτευση, κατάθλιψη, δυστυχία, παρακμή, πόνος, απομόνωση, εξουθένωση, κρίση της εφηβείας, υπαρξιακή κρίση
Στην εφηβεία κοιτάζουμε αφηρημένα τη ζωή, χωρίς να γνωρίζουμε τι να κάνουμε, ενώ στα σαράντα κοιτάζουμε αφηρημένα τη ζωή που μας απομένει, χωρίς στ’ αλήθεια να γνωρίζουμε τι να κάνουμε. Μία από τις διαφορές νομίζω πως είναι η επίγνωσή μας ότι η ζωή μπορεί να τελειώσει – μια ιδέα που δεν μας φαίνεται οικεία κατά την εφηβεία.
Σήμερα ξεκινάμε μια συζήτηση για την ύπαρξη όπως την αντιλαμβανόμαστε τη στιγμή της κρίσης, απέναντι στην αφαίρεση που μας κάνει να αιωρούμαστε πάνω από το κενό.
Δείτε το αναλυτικό πρόγραμμα εκδηλώσεων για το Ηράκλειο:
30.01.2020 | «Ζήω – ζῶ»: Η δυσφορία, οι ψυχικές καταστάσεις | Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Κρήτης, Πανεπιστήμιο Κρήτης
Επιμέλεια: Ειρήνη Λιναρδάκη
Η καλλιτέχνις Ειρήνη Λιναρδάκη, επιμελήτρια της Νύχτας Ιδεών για το Ηράκλειο, έχει δημιουργήσει ένα πρόγραμμα το οποίο εξετάζει το ζήτημα των ψυχικών καταστάσεων, της θνησιμότητας, της δυσφορίας.
Η ηλικία των σαράντα, αντιπροσωπεύει για τους καλλιτέχνες μια εφηβεία από την ανάποδη. Στην εφηβεία κοιτάζουμε αφηρημένα τη ζωή, χωρίς να γνωρίζουμε τι να κάνουμε, ενώ στα σαράντα κοιτάζουμε αφηρημένα τη ζωή που μας απομένει, χωρίς στ’ αλήθεια να γνωρίζουμε τι να κάνουμε. Μία από τις διαφορές, νομίζω πως είναι η επίγνωσή μας ότι η ζωή μπορεί να τελειώσει – μια ιδέα που δεν μας φαίνεται οικεία κατά την εφηβεία.
Ποια η έννοια της θνησιμότητάς μας, πώς η ύπαρξή μας και η δημιουργικότητά μας εμπνέονται ή και τρέφονται από τη δυσφορία μας, από την επίγνωση της συλλογικής δυστυχίας;
Οι καλλιτέχνες, όπως και άλλοι επαγγελματίες, βρίσκονται συχνά απέναντι σε ένα κενό: μια «κοιλιά» στη δημιουργία, μια παύση για πολλές γυναίκες που προσπαθούν να ακολουθήσουν μια σταδιοδρομία σε αντίφαση με την ιδέα να αποκτήσουν παιδιά. Να έχεις παιδιά και να είσαι καλλιτέχνις είναι αντιφατικό, είναι ένα ταμπού στον κόσμο της τέχνης και σε πολλά άλλα πεδία πνευματικής έρευνας. Οι καλλιτέχνες αντιμετωπίζονται συχνά σαν κεφάλια που περιπλανιούνται μέσα στον χώρο, δίχως σώμα ή δίχως σωματικές λειτουργίες, δίχως οικογένεια και δίχως υποχρεώσεις.
Η βρετανίδα καλλιτέχνις Tracy Emin είχε πει πριν μερικά χρόνια: «υπάρχουν καλλιτέχνες με ολοκληρωμένες καριέρες και οικογένειες, και ονομάζονται άντρες…»
Σήμερα ξεκινάμε μια συζήτηση για την ύπαρξη όπως την αντιλαμβανόμαστε τη στιγμή της κρίσης, απέναντι στην αφαίρεση που μας κάνει να αιωρούμαστε πάνω από το κενό.
Πρόγραμμα
18.30 | Είσοδος του κοινού
Η δυσφορία, οι ψυχικές καταστάσεις
Τραύματα, ερωτική απογοήτευση, κατάθλιψη, δυστυχία, παρακμή, πόνος, απομόνωση, εξουθένωση, κρίση της εφηβείας, υπαρξιακή κρίση
19.00 | Μουσική έναρξη
Melisande Sinsoulier, πιάνο
Ιωάννης Πετράκης, βιολί
20.00
Χαιρετισμός του διευθυντή του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Κρήτης
Βίντεο
Παρουσίαση της νύχτας, των καλεσμένων και των τριών θεματικών ενοτήτων γύρω απ’ ό,τι μας κρατά ξάγρυπνους τη νύχτα: εξαφάνιση, μοναξιά και συνείδηση
Ειρήνη Λιναρδάκη
ΜΕΡΟΣ Ι: Εξαφάνιση (η ζωή, ο θάνατος και η μη-ύπαρξη)
Πώς ό,τι ζωντανό χτίζει μια σχέση με την κρίση, πώς αντιλαμβάνονται τα παιδιά τη μη-γέννηση; Γιατί μένουμε ξάγρυπνοι τη νύχτα;
Philippe Charlier, ανθρωπολόγος, αρχαιολόγος, διευθυντής ερευνών στο Μουσείο Quai Branly
Μαγνητοσκοπημένη διάλεξη
Χρησιμοποιώντας την αρχαιολογία, την ανθρωπολογία, τη βιολογία και την ιατρική, είναι δυνατόν να ζωντανέψουμε τα ανθρώπινα υπολείμματα της Ιστορίας. Θα αναφερθώ σε παραδείγματα παλαιοντολογικά (Lucy), προϊστορικά (Cro Magnon), από την ελληνική Αρχαιότητα (καθώς έχω ήδη συμμετάσχει σε ανασκαφές στην Κρήτη για πολλά χρόνια μαζί με τη Γαλλική Σχολή Αθηνών), αλλά και πιο πρόσφατα (όπως τα λείψανα της Ιωάννας της Λωραίνης, η καρδιά του Ριχάρδου του Λεοντόκαρδου, το κρανίο του Ερρίκου Δ΄ ή και η οδοντοστοιχία του Αδόλφου Χίτλερ). Θα μιλήσω επίσης για τη μύτη του αρωματοποιού που χρησιμοποιείται για να αντιληφθούμε αυτές τις εξαιρετικά εφήμερες και ευμετάβλητες οσμές που αναδύονται από ορισμένους τάφους και που μπορούμε σήμερα να τις ανασυνθέσουμε.
Μαρία Κασμιρλή, διδάκτωρ φιλοσοφίας
Μαρίνα Φραγκιαδάκη, ψυχαναλύτρια
Ελευθέριος Ζούρος, βιολόγος
Νικόλας Σμπυράκης, χειρουργός επείγουσας ιατρικής
Μετά τις παρεμβάσεις των ομιλητών ακολουθεί συζήτηση
ΜΕΡΟΣ ΙΙ: Η μοναξιά στη δημιουργία
21.30: Καφές, επίσκεψη έκθεσης, περφόρμανς
Περφόρμανς/χορογραφία: Όλια Λυδάκη, Πάνος Ιωαννίδης
Επίσκεψη στην έκθεση φωτογραφίας και σχεδίου
«Η μοναξιά μέσα στο μουσείο»: Μαίρη Χαιρετάκη & Πάνος Χαραλαμπίδης, Louise Devin, Vincent Parisot, Αλέξανδρος Γεωργίου, Κυριακή Αλικού, Στέλιος Παπαρδέλας, Θανάσης Λομέφ Ζαχαρόπουλος, Aντώνης Βολανάκης, Χρυσάνθη Κουμιανάκη, Στεφανία Στρούζα
22.30: Εργαστήρια συζητήσεων στα διοράματα του μουσείου
Συντονισμός: Άννα Ψωμά, κοινωνιολόγος
1. Louise Devin, Celine Murphy, Ελένη Φρουδαράκη (καλλιτέχνιδες) για την ερωτική απογοήτευση και τη ζωή τη γυναίκας καλλιτέχνιδας
2. Γεωργία Σερμάνογλου (φιλόλογος) εργαστήριο με εφήβους, διάλογοι με θέμα τον Πλάτωνα
3. Στέλλα Μαλλιαράκη, εργαστήριο μουσειολογίας
ΜΕΡΟΣ ΙΙΙ: Οι συνειδήσεις
23.30: Στρογγυλή τράπεζα
Συντονισμός: Μαρία Κασμιρλή, διδάκτωρ φιλοσοφίας
Ιωάννης Ζαγανάς, νευρολόγος
Keith Frankish, φιλόσοφος της συνείδησης
Εμμανουήλ Φρουδαράκης, νευροβιολόγος
01.00
Ισίδωρος Παπαδάκης, σύγχρονη μουσική
Γιώργος Μαστρακούλης, σκηνοθέτης και εξερευνητής του κρασιού, προβολή για τη δυσφορία στον κινηματογράφο και γευσιγνωσία κρασιών ανάλογα με την ψυχική κατάσταση