Είτε για να αγιάσεις, είτε για να αναρριχηθείς, είτε απλά για να πεζοπορήσεις, είσαι στο σωστό μέρος.
Μια φορά και έναν καιρό το Αγιοφάραγγο ήταν το ησυχαστήριο των ερημιτών που ήταν οι μόνοι που απολάμβαναν αυτό τον μικρό επίγειο παράδεισο. Σήμερα, ειδικά τους ζεστούς μήνες του καλοκαιριού έχει γίνει ένας πολύ δημοφιλής προορισμός. Επομένως, αν θες να αποφύγεις τα πλήθη, καλύτερα να προτιμήσεις να το επισκεφτείς άνοιξη, φθινόπωρο, ή έστω στις αρχές του καλοκαιριού
1η στάση: Μοίρες
Στις Μοίρες θα κάνεις την στάση σου για ανεφοδιασμό. Θα χρειαστείς κρύο νερό, φρούτα, και ξηρά τροφή – ανάλογα με το πόσο σχεδιάζεις να μείνεις. Εναλλακτικά μπορείς να κάνεις τις προμήθειες σου και στο μίνι μάρκετ του χωριού Σίβας. Αν τα σχέδια σου δεν περιλαμβάνουν διανυκτέρευση στο φαράγγι ή την παραλία, τότε λίγα κράκερ ή κριτσίνια αρκούν. Φρόντισε επίσης να έχεις μαζί σου κάποια ομπρέλα γιατί στην παραλία θα βρεις σκιά μόνο στις ρίζες του βράχου καθώς κινείται ο ήλιος.
2η στάση: Μονή Οδηγήτριας
Λίγο πριν πάρεις τον χωματόδρομο που οδηγεί στην είσοδο του Φαραγγιού, θα δεις την επιβλητική μορφή της Μονής Οδηγήτριας. Με τον περίβολο και τον Πύργο της θυμίζει ένα μικρό οχυρό κι όντως έτσι είναι. Ο Πύργος ο οποίος σύμφωνα με την παράδοση χτίστηκε από τον Νικηφόρο Φωκά το 961 μ.Χ. χρησίμευε σαν παρατηρητήριο για να ειδοποιεί τους κατοίκους της περιοχής για την άφιξη πειρατικών πλοίων που λυμαίνονταν την περιοχή. Ο πιο διάσημος κι «ετοιμοπόλεμος» μοναχός όμως της Μονής Οδηγήτριας ήταν ο Ξωπατέρας, ένας «χαΐνης», που ήταν γνωστός για τις πράξεις αντίστασης του απέναντι στους Τούρκους. Μία τέτοια πράξη, η θανάτωση ενός αιμοσταγούς γενίτσαρου έστρεψε εναντίον του Ξωπατέρα και της Μονής ένα στρατό 3000 ατόμων. Η πολιορκία της μονής κράτησε τρεις μέρες, με τον Ξωπατέρα και τους μοναχούς να αντιστέκονται κλεισμένοι μέσα στον Πύργο. Η άνιση μάχη έληξε όταν οι πολιορκητές έβαλαν φωτιά στον Πύργο και αποκεφάλισαν τον Ξωπατέρα. Και κάπως έτσι ο Ξωπατέρας έγινε ο μεγαλύτερος τοπικός θρύλος, και γράφτηκαν πολλές μαντινάδες και τραγούδια που εξυμνούν τα ανδραγαθήματα του.
Σήμερα, ο πύργος που βλέπεις είναι ουσιαστικά ο δεύτερος πύργος που χτίστηκε στη θέση του πρώτου κατά την ενετοκρατία. Διατηρεί όμως αρκετά από τα αρχικά στοιχεία του, όπως τις βυζαντινές πολεμίστρες αλλά και την «καταχύτρα» πάνω από την είσοδο από όπου οι αμυνόμενοι περιέλουζαν με καυτό λάδι ή νερό τους εισβολείς. Αφού περιηγηθείς στον χώρο της Μονής, δεις το πηγάδι, το πατητήρι, τον πέτρινο φούρνο, το παλιό ελαιοτριβείο, επιστρέφεις στο αυτοκίνητο σου για τον δρόμου της καθόδου.
3η στάση: Αγιοφάραγγο
Ο χωματόδρομος που οδηγεί στο φαράγγι στο μεγαλύτερο μέρος του είναι αρκετά ομαλός, οπότε πέρα από τη σκόνη δεν θα σου δημιουργήσει προβλήματα. Κάποια στιγμή θα συναντήσεις έναν πρώτο «σταθμό» αυτοκινήτων. Μπορείς να αφήσεις εδώ το αυτοκίνητο σου αν θες, καθώς στο υπόλοιπο κομμάτι του ο δρόμος είναι πιο ανώμαλος. Απλά αυτό σημαίνει ότι η πεζοπορία σου θα διαρκέσει περίπου 15-20 επιπλέον λεπτά. Αν είσαι πιο θαρραλέος, έχεις περισσότερη εμπιστοσύνη στις αντοχές των αμορτισέρ σου ή απλά είσαι πιο τεμπέλης, ο επόμενος «σταθμός» αυτοκινήτων φτάνει ακριβώς στην είσοδο του φαραγγιού. Πάρκαρε το κάτω από κάποια σκιά αλλά ενημερωτικά: μην παραξενευτείς αν βρεις ίχνη από οπλές πάνω στο καπό του αυτοκινήτου σου. Τα κατσίκια εδώ έχουν περίεργες συνήθειες...
Κι επιτέλους μπαίνεις στο φαράγγι. Αν έχεις έρθει άνοιξη θα δεις και τρεχούμενο νερό. Δέντρα, πικροδάφνες, θάμνοι, και κάτι πανάρχαιες ελιές, σχεδόν μνημεία της φύσης. Οι βράχοι ορθώνονται άγριοι κι απότομοι δεξιά κι αριστερά σου, σπηλιές παντού, αγριοκάτσικα. Δε θα αργήσεις βέβαια να εντοπίσεις και τους αναρριχητές στα σημεία όπου έχουν φτιάξει «πίστες» αναρρίχησης να σκαρφαλώνουν στους κατακόρυφους βράχους. Κι έπειτα κάπου 250 μ. πριν τη θάλασσα, ο ναός του Αγίου Αντωνίου στα αριστερά σου. Ο ναός πήρε αυτή τη μορφή που βλέπεις σήμερα τον 14ο-15ο αιώνα, δυστυχώς όμως οι τοιχογραφίες έχουν καταστραφεί. Ήταν ουσιαστικά το «κέντρο» των ασκητών που ζούσαν εδώ. Καλά το φαντάστηκες δηλαδή ότι το όνομα του φαραγγιού δεν ήταν τυχαίο. Εδώ ήταν το πρώτο κέντρο ασκητικού βίου της Κρήτης, και έμεναν συνολικά 300 ερημίτες. Δίπλα στον ναό, το πηγάδι βγάζει (όχι πάντα) νερό, πόσιμο αλλά ελαφρώς πιο γλυκό από ότι έχεις συνηθίσει. Κάνε την καλή σου πράξη και πότισε τα κατσίκια που μαζεύονται γύρω σου. Λίγο πιο κάτω από την εκκλησία, στα αριστερά σου θα βρεις τον «γουμενόσπηλιο», τη σπηλιά δηλαδή που ζούσε ο Ηγούμενος της Μονής του Αγίου Αντωνίου. Είναι ένα σπήλαιο με χαμηλή είσοδο, που θα ξετρυπώσεις πίσω από τους θάμνους. Επίσης νότια του ναού θα δεις τον θολωτό μινωικό τάφο που ανακαλύφθηκε στην περιοχή και μαρτυρά το πόσο παλιά ζούσαν άνθρωποι εδώ.
Όμως εσένα τώρα άλλο σε απασχολεί. Το φαράγγι «ανοίγει» και μπροστά σου αποκαλύπτεται μια πανέμορφη παραλία με σμαραγδένια νερά και ψιλό βοτσαλάκι. Βουτιά ολοταχώς στα νερά που όμως εκτός από σμαραγδένια – σε προειδοποιούμε - είναι και πολύ κρύα. Στην παραλία πια, όπου και να στρέψεις το βλέμμα σου χορταίνεις ομορφιά: πίσω σου το φαράγγι, μπροστά σου η θάλασσα. Βολέψου κι ετοιμάσου γιατί σε λίγο θα δεχτείς επισκέψεις… τα κατσίκια είναι ατρόμητα και πλησιάζουν τους επισκέπτες της παραλίας «τους», ειδικά αν μυριστούν κάτι φαγώσιμο. Ε, φίλεψε τα κάτι, μη φοβάσαι.
Αν πάντως έχεις ακόμα αντοχές μπορείς πάντα να εξερευνήσεις τις πλαγιές πίσω από τους απότομους βράχους που περικλείουν την παραλία. Η πλαγιά στα αριστερά σου (όπως βλέπεις τη θάλασσα) σου επιφυλάσσει μια μοναδική πανοραμική θέα στην θάλασσα και το φαράγγι. Θα βρεις μάλιστα μια τρύπα στον βράχο γεμάτη με νερό, σαν μικρή λίμνη. Αν δεν είσαι έμπειρος και με ειδικό εξοπλισμό, μην κάνεις καμιά απόπειρα να κατέβεις ως εκεί. Οι «άγιοι» δεν θα βάλουν το χεράκι τους...
4η στάση: Σίβας
Μετά την πεζοπορία και την ολοήμερη παραμονή κάτω από τον ήλιο, κάνει... πείνα. Το χωριό Σίβας θα σου φανεί κυριολεκτικά όαση! Πέραν του ότι είναι ένα όμορφο παραδοσιακό χωριό με λιθόκτιστα σπίτια σύμφωνα με τις αρχές της κρητικής αρχιτεκτονικής, πέραν ότι στην πλατεία του χωριού δεσπόζει το εντυπωσιακό κτίριο του δημοτικού σχολείου και ο ναός του Αγίου Ιωάννου (και τα δύο του 1864), πάνω στον κεντρικό δρόμο και μπροστά στην πλατεία θα βρεις τις ταβέρνες του χωριού με φαγητά στον ξυλόφουρνο, και σπεσιαλιτέ όπως κατσίκα κοκκινιστή, κουνέλι στιφάδο και πολλά άλλα πιάτα με προϊόντα της περιοχής.