Τον παραθαλάσσιο οικισμό της Σούγιας πολλοί τον προτιμούν για τις διακοπές τους, όχι μόνο γιατί καλύπτει όλα τα γούστα αλλά και επειδή βρίσκεται στο σημείο όπου συναντιούνται πολλά πεζοπορικά μονοπάτια, που οδηγούν σε κάποιες από τις πιο όμορφες και απόμακρες γωνιές της κρητικής γης.
Δεν θα βρεις τεράστιες ταμπέλες ή τουριστικές διαφημίσεις για την Λισσό, όπως αυτές που θα συναντήσεις για την Κνωσό και τη Φαιστό, καθώς ο αρχαιολογικός χώρος δεν είναι οργανωμένος αλλά ούτε και προσβάσιμος στα τουριστικά λεωφορεία. Για να φτάσεις ως εδώ θα πρέπει να περπατήσεις περίπου μιάμιση με δύο ώρες δυτικά της Σούγιας σε ένα σχετικά εύκολο μονοπάτι που ξεκινάει από το φαράγγι δίπλα στο μικρό λιμανάκι. Η διαδρομή αρχικά περνάει από ένα μικρό αλλά εντυπωσιακό φαράγγι όπου η πλούσια βλάστηση εναλλάσσεται με ξερούς βράχους και στενά περάσματα.
Μετά από περίπου 30-40 λεπτά πεζοπορίας, το μονοπάτι θα σε πάει πάνω στο δυτικό τοίχωμα του φαραγγιού και στη συνέχεια στην κορυφή ενός λόφου και σε ένα μικρό οροπέδιο με θέα που κόβει την ανάσα, από τη μια μεριά στη θάλασσα και από την άλλη στο βουνό.
Διασχίζεις το οροπέδιο ακολουθώντας τα σημάδια του Ε4 ώσπου το μονοπάτι αρχίζει να κατηφορίζει προς τη θάλασσα και το γαλήνιο τοπίο της Λισσού, εκεί όπου η άγρια φύση γίνεται ένα με τα απομεινάρια του αρχαίου πολιτισμού. Και τότε συνειδητοποιείς ότι το μέγεθος (της διαφήμισης) δεν μετράει… ταπεινή, αυθεντική, και απίστευτα γοητευτική, η αρχαία Λισσός σε καλωσορίζει!
Για να φτάσεις ως την αρχαία Λισσό θα πρέπει να περπατήσεις περίπου μιάμιση με δύο ώρες δυτικά της Σούγιας σε ένα σχετικά εύκολο μονοπάτι που ξεκινάει από το φαράγγι δίπλα στο μικρό λιμανάκι
Το πρώτο πράγμα που θα συναντήσεις είναι το αρχαίο Ασκληπιείο (θεραπευτικός ναός αφιερωμένος στον Ασκληπιό), του 3ου αιώνα π.Χ., μέσα σε περιφραγμένο χώρο με πόρτα (χωρίς κλειδαριά!). Ό,τι έχει απομείνει από τον ναό είναι ένα μωσαϊκό στο δάπεδο, μερικά κομμάτια από κολώνες και επιγραφές που βρίσκονται διάσπαρτες στο κυρίως κτίριο.
Λίγο παρακάτω βρίσκεται ο ναός του Αγίου Κήρυκου, με τις εντυπωσιακές αγιογραφίες, και από εκεί το μονοπάτι σε οδηγεί σε ένα χώρο ξεκούρασης κάτω από τη σκιά των χαρουπόδεντρων, δίπλα σε μια πηγή με νερό. Γεμίζεις το μπουκάλι σου με φρέσκο νερό, αν τολμάς με τις γεύσεις πάρε λίγα χαρούπια να μασουλήσεις (είναι πάντως πιο υγιεινά από τη σοκολάτα!) και συνέχισε για μια βουτιά στη μικρή βοτσαλωτή παραλία της Λισσού. Στη διαδρομή θα συναντήσεις και το ναό της Παναγιάς ο οποίος –αν κοιτάξεις λίγο προσεκτικά – χτίστηκε ενσωματώνοντας στα δομικά του υλικά ολόκληρα κομμάτια από τα ερείπια αρχαίου ναού.
Μετά τις βουτιές, μη βιαστείς να φύγεις από το μέρος. Η αρχαία Λισσός παραμένει σχετικά ανεξερεύνητη και τα ερείπια αρχαίων ή και πιο πρόσφατων πολιτισμών βρίσκονται σκόρπια παντού, κρυμμένα πίσω από θάμνους και βράχους, καλυμμένα με φύλλα. Τα περασμένα μεγαλεία της Λισσού μας άφησαν πολλά πολύτιμα αντικείμενα που πλέον εκτίθενται στα αρχαιολογικά μουσεία του Ηρακλείου και των Χανίων. Για την ακρίβεια, σε καμία άλλη αρχαία πόλη της Κρήτης, με εξαίρεση τη Γόρτυνα, δεν έχουν βρεθεί τόσα γλυπτά (πάνω από 20 αγάλματα). Επομένως, ξεκίνησε την περιήγηση σου νωρίς, και φύγε όσο πιο αργά μπορείς, για να εξερευνήσεις την περιοχή με πολύ σεβασμό και άλλη τόση φαντασία, ώστε να πλάσεις στο νου σου πώς έμοιαζε αυτό το μέρος πολλούς αιώνες πίσω!