Το ιερό βουνό του Γιούχτα, είναι το πρώτο που αντικρίζεις σαν φτάνεις στο λιμάνι του Ηρακλείου. Μοιάζει με γερμένο ανδρικό κεφάλι και είναι φορτωμένο με αρχαίους μύθους που μπλέκονται με την ιστορία, και την θρησκευτική λατρεία που ξεκινάει από την εποχή των μινωιτών και φτάνει ως το χριστιανισμό.
Σύμφωνα με τους θρύλους στο βουνό αυτό βρίσκεται ο τάφος του Δία. Όσο για σένα, δεν χρειάζεται να αφήσεις εδώ τα κοκαλάκια σου: η ανάβαση δεν είναι τόσο δύσκολη, ούτε τόσο μεγάλη σε απόσταση και διάρκεια.
Το μονοπάτι ξεκινάει έξω από τις Αρχάνες και σκαρφαλώνει μέχρι την κορυφή περνώντας από συστάδες πεύκων, κυπαρισσιών, από βράχους και φρύγανα. Τα πνευμόνια δουλεύουν ακούραστα και γεμίζουν μυρωδιές: ρίγανη, θυμάρι και φασκόμηλο. Όσο ανεβαίνεις, η θέα στις αρχοντικές Αρχάνες από ψηλά ανάμεσα από τις πευκοβελόνες και η απόλυτη ησυχία σε αποζημιώνουν για το λαχάνιασμα.
Στην κορυφή σε περιμένει ο τετράκλιτος Αφέντης Χριστός σε ένα πλάτωμα με θέα 360 μοιρών. Με λίγη τύχη (και λίγη εξερεύνηση παραπάνω) στη νοτιοδυτική μεριά του βουνού θα δεις τους γύπες, τους αετούς και τα γεράκια που έχουν την φωλιά τους εδώ να πετούν αγέρωχα, ενώ από κάτω σου απλώνονται αμπέλια και χωράφια και ελιές σαν ένα πολύχρωμο ψηφιδωτό που φτάνει μέχρι το Ηράκλειο και τη θάλασσα.
Σύμφωνα με τους θρύλους στο βουνό αυτό βρίσκεται ο τάφος του Δία. Όσο για σένα, δεν χρειάζεται να αφήσεις εδώ τα κοκαλάκια σου: η ανάβαση δεν είναι τόσο δύσκολη, ούτε τόσο μεγάλη σε απόσταση και διάρκεια.
Μετά την επιβεβλημένη ανάπαυλα, πάρε το μονοπάτι που οδηγεί προς τον μινωικό αρχαιολογικό χώρο (και τα ερείπια του όχι-και-τόσο-αρχαίου τηλεοπτικού σταθμού). Περνάς μέσα από ένα μικρό βοτανόκηπο με ονομαστικές ταμπελίτσες για όλους τους θάμνους, και φτάνεις στο σημείο όπου βρισκόταν κάποτε το μινωικό ιερό κορυφής. Διακρίνεις ακόμη και σήμερα τμήματα των κυκλώπειων τειχών που το περιστοίχιζαν. Εδώ βρέθηκαν λατρευτικά εδώλια, αλλά τα πιο ενδιαφέροντα ίσως ευρήματα ήταν στη θέση Ανεμόσπηλια, πάλι στον Γιούχτα, όπου βρέθηκαν 4 ανθρώπινοι σκελετοί, ο ένας σε στάση θυσίας πάνω στον βωμό. Η οροφή του σπηλαίου έπεσε και τους πλάκωσε πριν ολοκληρώσουν την τελετή τους κι έτσι σήμερα οι αρχαιολόγοι έχουν το μοναδικό δείγμα πιθανής ανθρωποθυσίας επί μινωικών χρόνων.
Πάρε τον μονοπάτι της επιστροφής, με ακόμη περισσότερη προσοχή γιατί σε πολλά σημεία γλιστράει. Πάρε και πολλά «κλικ» πανοραμικής θέας, και βαθιές ανάσες καθαρού αέρα, χαιρέτα τον Δία και κατέβα στις Αρχάνες να πιεις τις ρακές της επιβράβευσης για τον άθλο σου.