Με ένα έργο εμπνευσμένο από την αλληγορία του σπηλαίου του Πλάτωνα ξεκινά το 2ο Φεστιβάλ Αντίβαρο στο Ρέθυμνο. Μεταφρασμένο για πρώτη φορά στα ελληνικά, το πρωτοποριακό έργο της αμερικανίδας φεμινίστριας The Verge (1921) απέκτησε τον τίτλο Στα όρια και ανεβαίνει στις 3 Μαρτίου στο Ρέθυμνο σε πανελλήνια πρώτη από το Θέατρο Αντίβαρο σε σκηνοθεσία του θεατρολόγου και ηθοποιού Μανώλη Σειραγάκη.
Η συγγραφέας αναδείχτηκε θεατρικά μέσα από τον κύκλο των Provincetown Players, ενός σχήματος που στηρίχτηκε κυρίως σε τρεις κομβικές προσωπικότητες. Στην ίδια, στον σύζυγό της Τζωρτζ Κραμ Κουκ και στον Ευγένιο Ο’ Νηλ. Η Γκλάσπελ, αν και κατάφερε στις αρχές της δεκαετίας του 1930 να αποσπάσει ένα βραβείο Πούλιτζερ, παρέμεινε για πολύ καιρό αγνοημένη καθώς η βαριά σκιά του Ο’ Νηλ -με τον οποίο μοιράζονται πολλά κοινά στοιχεία στη γραφή- έπεσε για δεκαετίες πάνω της και σχεδόν την εξαφάνισε. Πρόσφατα ωστόσο η αξία της ανακαλύφθηκε εκ νέου στις ΗΠΑ, διοργανώθηκε ένα συνέδριο με αποκλειστικό θέμα τη δραματουργία της στο Λονδίνο και οι συγγραφικές αρετές της, ο πρωτοποριακός τρόπος της γραφής της και οι ακραίες προοδευτικές απόψεις της τράβηξαν την προσοχή πολλών μελετητών που δεν άργησαν να εντοπίσουν τις πηγές της.
Πέρα από το σταθερό «διάλογο» με τα έργα του Ο’ Νηλ διαπιστώθηκε ότι η Γκλάσπελ έχει επηρεαστεί από τους Νίτσε και Φρόυντ. Στο συγκεκριμένο έργο πάντως που ο Δημήτρης Βαρελάς μετέφρασε "Στα Όρια" βασίζεται κυρίως στην αλληγορία του σπηλαίου του Πλάτωνα. Η Γκλάσπελ καταδικάζει απερίφραστα του «θαυματοποιούς» και παρακολουθεί τη ζωή μιας γυναίκας στη μεσοπολεμική Αμερική που προσπαθεί με όλες της τις δυνάμεις να καταφέρει να βγει από το σπήλαιο έξω στο φως. Η αντιμετώπιση του περίγυρου είναι αυτή ακριβώς που έχει προβλέψει ο Πλάτωνας.
Η λατρεία του κύκλου των Provincetown Players στον αρχαίο ελληνικό κόσμο δεν φαίνεται μόνο από τις επιδράσεις των σχετικών έργων στα αντίστοιχα της Γκλάσπελ ή του Ο’ Νηλ, αλλά ακόμα πιο χειροπιαστά από το γεγονός ότι λίγους μήνες μετά το ανέβασμα του έργου στη Νέα Υόρκη ο σύζυγός της Τζωρτζ Κραμ Κουκ ήρθε για να μείνει μόνιμα στους Δελφούς, και λίγο αργότερα πέθανε, φορώντας όπως πάντα την παραδοσιακή ελληνική φορεσιά, από μια ασθένεια που του μετέδωσε ο σκύλος του. Η κόρη του ζεύγους πήρε μέρος λίγα χρόνια αργότερα στο χορό των Ωκεανίδων στις πρώτες Δελφικές Γιορτές του Άγγελου και της Εύας Σικελιανού, καθώς η σκέψη για τη διοργάνωσή τους απασχολούσε και τον ίδιο τον Κουκ.
Το Φεστιβάλ Αντίβαρο γίνεται στην αρχή της Άνοιξης στο Ρέθυμνο, αμέσως μετά το καρναβάλι και προσπαθεί να γεφυρώσει τη θεατρική εμπειρία μιας μικρής νησιωτικής πόλης με την αντίστοιχη αθηναϊκή. Φέτος αύξησε τις παραστάσεις του από 5 σε 7, εξασφάλισε τη συμμετοχή του Θεάτρου Τέχνης Καρόλου Κουν με την "Αδαμαντία" του Παναγιώτη Μέντη (ερμηνεύει η Μάνια Παπαδημητρίου, σκηνοθεσία Κωστής Καπελώνης) αλλά και μια σειρά ακόμη παραστάσεις που άφησαν ζωηρό το στίγμα τους στη χειμερινή θεατρική Αθήνα:
«Ο γείτονάς μου ο Λαπαθιώτης» σε κείμενα Γιώργου Ιωάννου, Ναπολέοντα Λαπαθιώτη από τους Βijoux de kant, με τον Αντώνη Γκρίτση
«Περσόνα», του Ίγκμαρ Μπέργκμαν, από την ομάδα Elephas Tiliensis, όπως παρουσιάστηκε στο Θέατρο του Νέου Κόσμου σε σκηνοθεσία Δημήτρη Αγαρτζίδη – Δέσποινας Αναστάσογλου με τη Βασιλική Κατσίκα και τη Δέσποινα Κούρτη,
την κωμωδία «Σκάσε ή Η χαμένη παντόφλα του Μανώλη Καρέλη», της Χριστίνας Σαμπανίκου με την ίδια και τον Στέφανο Κοσμίδη, σε σκηνοθεσία Βίκυς Αδάμου.
Καλύπτονας και την ανάγκη των μικρότερων θεατών για καλό θέατρο μεταφέρει από το ίδρυμα Θεοχαράκη, όπου παρουσιαζόταν μέχρι πριν μερικές μέρες, την παράσταση «Εκλάπη το κλειδί του Σολ», της Αιμιλίας Βασιλακάκη, μια ντετεκτιβική κομεντί ή ένα μουσικό θρίλερ για παιδιά από 6 ετών.
Το 2ο Φεστιβάλ Αντίβαρο κλείνει τις πρώτες μέρες του Απρίλη με μια παράσταση ειδικού βάρους για το Ρέθυμνο, την «Πανωραία» του Νάσου Βαγενά, μια δραματοποιημένη ποιητική συλλογή. Ο ποιητής επιστρέφει σε μια πόλη που διατηρεί απ’ αυτόν πολύ δυνατές θετικές αναμνήσεις, αφού για μεγάλο διάστημα δίδαξε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Κρήτης, στα πρώτα χρόνια της λειτουργίας του.
Το Φεστιβάλ Αντίβαρο φιλοδοξεί να έχει και φέτος την ανταπόκριση που είχε πέρυσι στο κοινό του Ρεθύμνου με όλες τις παραστάσεις sold out και με την προσθήκη δυο έκτακτων επιπρόσθετων κατ’ απαίτηση του κοινού. Η ιδιαιτερότητα του Φεστιβάλ είναι ότι διεξάγεται σε ένα χώρο που δεν είναι θεατρικός αλλά που μετατρέπεται σε τέτοιον μόνο τις μέρες που διαρκεί η διοργάνωση, χάρη σε μια λυόμενη κατασκευή που έχει εμπνευστεί η ομάδα (ιδέα Γιάννης Χατζηβασιλείου) και που μετατρέπει μια αίθουσα διαλέξεων σε ένα μικρό κομψό ατμοσφαιρικό θέατρο κυκλικού τύπου χωρητικότητας 75 θέσεων.
ΣΤΑ ΟΡΙΑ
της Susan Glaspell, από τη θεατρική ομάδα Αντίβαρο
Η θεατρική ομάδα Αντίβαρο, στα πλαίσια του δεύτερου ομώνυμου φεστιβάλ, παρουσιάζει σε πανελλήνια πρεμιέρα το έργο της Susan Glaspell, Στα Όρια, σε σκηνοθεσία Μανώλη Σειραγάκη. Η παράσταση θα ανέβει στο Κέντρο Κρητικής Λαϊκής Τέχνης (Κριτοβουλίδου 17, Ρέθυμνο), στις 3, 4, 5 και 6 Μαρτίου 2017 στις 21:00.
Λίγα λόγια για το έργο:
Αμερική, λίγο μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο. Η Κλερ Άρτσερ ζει σε έναν πύργο μαζί με τον δεύτερο σύζυγό της Χάρυ και περνά ατέλειωτες ώρες στο θερμοκήπιό της, προσπαθώντας να δημιουργήσει νέα είδη φυτών. Έχει φτάσει στο σημαντικότερο και πιο ριψοκίνδυνο πείραμά της, την «Ανάσα της ζωής», και η πλήρης αφοσίωσή της σ’αυτό, κάνει το οικογενειακό και φιλικό της περιβάλλον να ανησυχεί ιδιαίτερα. Η σύγκρουση δεν αργεί να έρθει: καθώς η Κλερ κλείνει τη θέρμανση του σπιτιού διοχετεύοντάς την όλη στο θερμοκήπιο, εισβάλλουν όλοι στο προσωπικό της άβατο για να πάρουν το πρωινό τους εκεί. Η Κλερ δεν μπορεί να εργαστεί κάτω από αυτές τις συνθήκες και η τελική ρήξη θα έχει αναπάντεχα αποτελέσματα...
Η βραβευμένη με Pulitzer Susan Glaspell, επηρεασμένη από τη διδασκαλία του Πλάτωνα και τις πρώιμες φροϋδικές θεωρίες αλλά και από τον Δαρβίνο και τον Νίτσε, δημιουργεί μια αντισυμβατική ηρωίδα, η οποία απορρίπτει εντελώς τους παραδοσιακούς γυναικείους ρόλους της εποχής: της μητέρας, της συζύγου, της ερωμένης, της γυναίκας που δεν μπορεί να δημιουργήσει αλλά πρέπει να παραμείνει στάσιμη. Η Κλερ πιστεύει ότι η εξέλιξη μπορεί να επιτευχθεί όχι από τη φυσική ροή των πραγμάτων αλλά με αποφασιστικό και βίαιο τρόπο. Φέρνει τα φυτά στα βιολογικά τους όρια προκειμένου να δημιουργηθεί το «καινούργιο». Με τον ίδιο ακριβώς τρόπο θα έρθει και το «καινούργιο» για τους ανθρώπους. Εναντιώνεται σε οτιδήποτε την κρατά εγκλωβισμένη στο «παλιό», χωρίς ποτέ να γίνεται κατανοητή από τους οικείους της. Γι’ αυτούς, η Κλερ βρίσκεται στα όρια τρέλας και λογικής και προσπαθούν με κάθε μέσο να την επαναφέρουν στη συμβατικότητά της. Εκείνη, όμως, θα συνεχίσει ως το τέλος να διεκδικεί τη διαφορετικότητα ακολουθώντας τον μοναδικό δρόμο που πιστεύει πως θα έχει αποτέλεσμα. Κι αυτός ο δρόμος περνάει μόνο μέσα από την καταστροφή.
Συντελεστές
Σκηνοθεσία: Μανώλης Σειραγάκης
Μετάφραση/ελεύθερη απόδοση στα ελληνικά: Δημήτρης Βαρελάς
Μουσική επιμέλεια: Στέλιος Ζουμαδάκης
Σκηνικά-Κοστούμια: Κάλλη Καραδάκη
Φωτισμοί: Γιώργος Πριναράκης
Ήχος: Μαρία Κουφάκη
Παίζουν: Δημήτρης Βαρελάς, Στέλιος Ζουμαδάκης, Γιάννα Παγιαβλή, Μαρκέλλα Πετρογιαννάκη, Στέλλα Σειραγάκη, Μανώλης Σειραγάκης, Πέτρος Τσιμπούρης, Γιάννης Χατζηβασιλείου, Βιβή Χατζηκωτούλα.
Πληροφορίες παραστάσεων
Ημ/νίες: Παρασκευή 3 Μαρτίου, Σάββατο 4 Μαρτίου, Κυριακή 5 Μαρτίου, Δευτέρα 6 Μαρτίου 2017
Χώρος: Κέντρο Κρητικής Λαϊκής Τέχνης, Κριτοβουλίδου 17, Ρέθυμνο
Ωρα έναρξης: 21:00
Τιμή εισιτηρίου: 8€ (γενική είσοδος), 6€ (φοιτητικό).
Διάρκεια παράστασης (καθαρός χρόνος): 95΄
Διάλειμμα: ναι