Ο έρωτας με το μέρος υπήρξε κεραυνοβόλος. 20 χρόνια πέρασαν, και από τότε επιστρέψαμε στο Ζαρό και το Ρούβα πολλές φορές. Μόλις μια ώρα από το Ηράκλειο, απλωμένος στις νότιες ρίζες του Ψηλορείτη, καταπράσινος (κι ας κάηκε τα προηγούμενα χρόνια), σε ένα υποβλητικό περιβάλλον φορτωμένο ιστορία και θρύλους, είναι ιδανικός προορισμός. Για πεζοπορία, για camping, για ποδήλατο – για οτιδήποτε σε παίρνει έστω και λίγο από τη μεγαλούπολη και σε φέρνει κοντά στη φύση. Σιγά σιγά μπήκε και το τρέξιμο στη ζωή μας, δοκιμάσαμε και το trail running, οπότε η προκήρυξη των 2ων Ορεινών Αγώνων Ζαρού δεν ήθελε πολύ (καθόλου!) για να μας πείσει. Μπαγκάζια στο τιμημένο όχημα συνοδείας, ο φίλος Γιάννης (έμπειρος «βουνίσιος» αυτός) σε μεγάλα κέφια, και χαράματα Κυριακής βρεθήκαμε να κατηφορίζουμε νότια.
Ο αγώνας διοργανώθηκε φέτος για δεύτερη φορά, από τον Πολιτιστικό Σύλλογο Ζαρού και την οργανωτική ομάδα «Cretantrail» / Zaros Running Team. Η διοργάνωση προέβλεπε δυο αγωνιστικές διαδρομές (11 και 25 χιλιομέτρων, 700 και 1500 μέτρων υψομετρικής αντίστοιχα), ενώ ελεύθερη ήταν η συμμετοχή περιπατητών. Θα κάναμε με το Γιάννη τη μεγάλη διαδρομή (γιατί να φας μόνο ένα κομμάτι από το γλυκό, όταν έχεις μπροστά σου όλο το ταψί;!), σε μονοπάτι, χωματόδρομο και τσιμέντο (74%, 24% και 2% αντίστοιχα) - και παρά τα σχόλια των πιο έμπειρων για τον υψηλό βαθμό δυσκολίας, εμείς ήμασταν κατενθουσιασμένοι. Μακάριοι οι πτωχοί…
Το πανέμορφο περιβάλλον ήταν η καλύτερη υποδοχή που θα μπορούσαμε να έχουμε. Η τεχνητή λίμνη του Βότομου δέσποζε μπροστά μας, η πρωινή πάχνη σηκωνόταν από την επιφάνεια του νερού, η δροσιά του βουνού δεν είχε καμία σχέση με τη ζέστη του Ηρακλείου που αφήσαμε πίσω μας - και παντού γύρω, ο πολύχρωμος θίασος των δρομέων. Φίλοι και γνωστοί απ’ όλη την Κρήτη με τους οποίους σμίγουμε μόνο σε κάτι τέτοια περίεργα μέρη (και υποψιάζομαι ότι αν ποτέ συναντηθούμε με πολιτική περιβολή σε ένα πολυσύχναστο μέρος, θα τρομάξουμε να αναγνωρίσουμε ο ένας τον άλλο), αγκαλιές και χαιρετισμοί, ανταλλαγή νέων, εκτιμήσεις για τον αγώνα, προθέρμανση και αγωνιστικές τακτικές, σχόλια για τη διαδρομή - η ελαφρώς ηλεκτρισμένη ατμόσφαιρα πριν από την εκκίνηση ενός αγώνα, την οποία πρέπει να ζήσεις για να μπορέσεις να την καταλάβεις.
Μυρίζει παντού φασκόμηλο και θυμάρι, τα λέρια των προβάτων δίνουν την απαραίτητη μουσική υπόκρουση, κι εμείς σηκώνουμε όπου μπορούμε τα μάτια για να χαζέψουμε τη θέα
Λίγο πριν δοθεί η εκκίνηση, οι διοργανωτές μας καλωσορίζουν και μας καλούν για μια τελευταία ενημέρωση. Θα ξεκινήσουμε από τη λίμνη του Βότομου (400 μέτρα υψόμετρο), θα διασχίσουμε το φαράγγι του Αγίου Νικολάου για να καταλήξουμε στο ξέφωτο του Άη Γιάννη (940 μέτρα υψόμετρο, εκεί που είχαμε δει τα κυκλάμινα), κινούμενοι περιμετρικά του δάσος του Ρούβα. Από εκεί θα ανηφορίσουμε μέχρι τον Τίμιο Σταυρό (13ο χιλιόμετρο) όπου και το ψηλότερο σημείο της διαδρομής (1400 μέτρα), και θα κατηφορίσουμε προς το Πηγάδι (400 μέτρα κατάβαση, μέσα σε μόλις 2 χιλιόμετρα). Στη συνέχεια θα ανέβουμε ξανά στα 1200 μέτρα μέσα σε άλλα 2 χιλιόμετρα (σιγά μη χαλαρώναμε…) μέχρι τους Δύο Πρίνους, κι από εκεί στον Άη Γιάννη όπου θα κάναμε ανάποδα πια το πρώτο κομμάτι της διαδρομής μέχρι τη λίμνη του Βότομου και τον (πολυπόθητο) τερματισμό. Εύκολο; Χμμ… Τονίζουν ξανά και ξανά ότι προέχει η ασφάλεια και ότι το βουνό θέλει σεβασμό, επισημαίνουν ότι οι ισχυροί άνεμοι που έπνεαν στην περιοχή τις τελευταίες μέρες γκρέμισαν προστατευτικά κάγκελα σε σημεία όπου το μονοπάτι χάνεται και να προσέξουμε τις σχετικές επισημάνσεις, μας υπενθυμίζουν τη σημασία της συνεχούς τροφοδοσίας, και κάπου εκεί, στηνόμαστε στην εκκίνηση. Κοιταζόμαστε με το Γιάννη, όλοι γύρω μας χαμογελάνε, κι εμάς μας ζώνουνε τα φίδια… Και μετά - ξεκινά η γιορτή! Ευχές για καλή επιτυχία, τα gps που ενεργοποιούνται αφήνουν το χαρακτηριστικό ήχο, φεύγουμε!
Αρχικά ο ρυθμός είναι πολύ συγκρατημένος. Επικρατεί συνωστισμός, το σώμα είναι ακόμη κρύο, η ανηφόρα ξεκινάει με το καλημέρα, δεν έχει νόημα να πιεστείς - θα το βρεις αργότερα μπροστά σου. Οπότε - ξεκινάμε αργά για να φτάσουμε γρήγορα. Μπαίνουμε στο φαράγγι, η ομορφιά είναι απίστευτη. Μυρίζει παντού φασκόμηλο και θυμάρι, τα λέρια των προβάτων δίνουν την απαραίτητη μουσική υπόκρουση, κι εμείς σηκώνουμε όπου μπορούμε τα μάτια για να χαζέψουμε τη θέα. Αρχίζουν και κάποια πειράγματα - οι προπορευόμενοι στο γκρουπ που έχει σχηματιστεί μας λένε να προσέξουμε τα κεφάλια μας στα σημεία όπου οι βράχοι χαμηλώνουν επικίνδυνα, για να πάρουν την πληρωμένη απάντηση «σιγά τα καλιμέντα που μας κάνανε για να τα προσέχουμε κιόλας!». Προσπερνάμε τα πρώτα σημάδια με τη χαρακτηριστική νεκροκεφαλή (θα δούμε πολλά παρακάτω) και κάποιος αναρωτιέται αν είναι οι φωτογραφίες των περυσινών συμμετεχόντων! Ο ρυθμός παραμένει αργός, αν και το γκρουπ μας αρχίζει και αραιώνει, και οι πιο δυνατοί απομακρύνονται σιγά σιγά. Καλοστραθιά...
Μια παρέα βοσκών μας χαιρετάει από τις πέτρινες πεζούλες κάτω απ’ τα πλατάνια, και μας καλεί για μια ρακή
Κάπως έτσι, μπαινοβγαίνοντας στο ποτάμι (η στάθμη του πολύ χαμηλότερη από άλλες χρονιές, εξ αιτίας της παρατεταμένης ανομβρίας) φτάνουμε στο ξέφωτο του Άη Γιάννη. Μια παρέα βοσκών μας χαιρετάει από τις πέτρινες πεζούλες κάτω απ’ τα πλατάνια, και μας καλεί για μια ρακή - αρκετά δελεαστική η πρόταση, αλλά έχουμε δρόμο μπροστά μας. Και μετά, ο ρυθμός πέφτει κι άλλο, και ξεκινάει το περπάτημα - η ανηφόρα μπροστά μας είναι απλώς τρομακτική στην όψη, και ούτε μπορώ να διανοηθώ ότι κάποιος φυσιολογικός άνθρωπος μπορεί να την ανέβει τρέχοντας. Αλλά δεν υπάρχει χώρος για αρνητικές σκέψεις - χαμόγελα ενθάρρυνσης προς τους διπλανούς μας (τώρα δεν μιλάμε πια, οικονομία στις αναπνοές), προσήλωση στο ρυθμό, θυμόμαστε τη θεωρία (μικρά βήματα, το βάρος μπροστά, τα χέρια κουπί και ελπίζουμε για το θαύμα), πάμε.
Χανόμαστε κάτω από τις βελανιδιές, τα πεσμένα φύλλα σχηματίζουν παχύ χαλί, η ταχύτητα ανεβαίνει, και μόνο το ένστικτο της αυτοσυντήρησης σε κρατάει λίγο
Και κάποτε, ως δια μαγείας, η ανηφόρα τελειώνει (μετά θα συνειδητοποιούσα ότι είχε κι άλλο), και βγαίνουμε σε χωματόδρομο και σε σταθμό τροφοδοσίας. Παστέλια, μπανάνες, ξηροί καρποί, πορτοκάλια - όλα καλοδεχούμενα, και περισσότερο απ’ όλα το χαμόγελο των παιδιών εκεί. Χαμογελάμε κι εμείς, η θέα και μόνο άξιζε τον κόπο - βαθιές ανάσες, πάμε ξανά. Ο Ψηλορείτης υψώνεται μπροστά μας δεσπόζοντας στο τοπίο, και μόνο όταν βλέπω στο βάθος το Αστεροσκοπείο του Σκίνακα συνειδητοποιώ πόσο ψηλά κινούμαστε. Ο χωματόδρομος είναι ό,τι πρέπει για τα ταλαιπωρημένα μας πόδια, ο ρυθμός ανεβαίνει λίγο, προλαβαίνω τους μπροστινούς μου και συνεχίζουμε παρέα. Τρέχουμε και ανηφορίζουμε και μιλάμε σαν να γνωριζόμαστε καιρό, χαζεύουμε τη θέα, προσπερνάμε και μας προσπερνάνε, απόλαυση. Ξανά σταθμός ανεφοδιασμού, πειράγματα με τους εθελοντές, πάω να συνεχίσω στο χωματόδρομο και με κόβουν - “από δω συνεχίζετε” και μου δείχνουν ένα μονοπάτι που χάνεται στο γκρεμό. Μάλιστα…
Από κει ξεκινάει η κατάβαση και η επιστροφή. Χανόμαστε κάτω από τις βελανιδιές, τα πεσμένα φύλλα σχηματίζουν παχύ χαλί, η ταχύτητα ανεβαίνει, και μόνο το ένστικτο της αυτοσυντήρησης σε κρατάει λίγο. Η παρέα μου φεύγει μπροστά, αδυνατώ να ακολουθήσω το ρυθμό τους, θα τους δω στον τερματισμό πια. Σημαδεύεις πού θα πας, και κουτρουβαλώντας, γλιστρώντας, πλανάροντας, με ένα μαγικό τρόπο φτάνεις, και συνεχίζεις πιο κάτω με τον ίδιο τρόπο, ελπίζοντας ότι θα φτάσεις ολόκληρος, και πάλι και πάλι. Τώρα δεν υπάρχουν περιθώρια για χάζεμα, αλλά έχει μια παιδικότητα όλο αυτό, και είναι υπέροχα. Η απορία επανέρχεται - πώς στην ευχή πάνε οι πρώτοι;!
Με την αδρεναλίνη στα ύψη φτάνουμε κάτω, κι εκεί αρχίζουν τα προβλήματα. Η σκιά τελειώνει, βγαίνουμε σε ανοιχτωσιά, και ο ήλιος είναι πλέον ψηλά και μας ψήνει. Και σα να μη φτάνει αυτό - σωστά μαντέψατε - ξανά θηριώδης ανηφόρα. Προλαβαίνω κάποιους μπροστά μου, ζοριζόμαστε, αλλά ανεβαίνουμε παρέα. Πανηγυρίζουμε όταν μπαίνουμε ξανά σε χωματόδρομο, αλλά πλέον τα πόδια έχουν βαρύνει και δεν μπορώ να κινηθώ όπως πριν. Δεν πειράζει - η θέα αποζημιώνει!
Κάπου εκεί φτάνουμε στην εκκλησία στους Δύο Πρίνους - σταματάμε για λίγο να πάρουμε ανάσα και να προσκυνήσουμε, και οι ηλικιωμένες γυναίκες που καθαρίζουν το ναό μας εύχονται καλή επιτυχία. Μας προσφέρουν παγωμένο καρπούζι, και πρέπει να είναι το νοστιμότερο που έχω δοκιμάσει – πώς να τις ευχαριστήσουμε; Πάμε πάλι τα ίδια - γλιστράω, κουτρουβαλάω, τρέχω, χαμογελάω σαν παιδί, κι ας πονάνε πλέον τα πόδια μου. Προσπερνάμε μελίσσια και κοπάδια, και φτάνουμε στον Άη Γιάννη, όπου οι διασώστες περιποιούνται το χτυπημένο πόδι ενός συναθλητή. Δεν ξέρω αν θα συνεχίσει, εύχομαι τα καλύτερα και συνεχίζω, πιο μαζεμένα αυτή τη φορά. Θα μπορούσε να είχε συμβεί στον καθένα μας...
Και κάπως έτσι, μπαίνουμε στο τελευταίο κομμάτι της διαδρομής. Πλέον έχω παρέα ξανά, τον Κώστα Μ., με τραβάει και τον τραβάω και αυτό βοηθάει πολύ. Κατηφορίζουμε το φαράγγι το οποίο ανεβήκαμε λίγες ώρες πριν, συναντάμε πλέον κι άλλους επισκέπτες να κινούνται αντίθετα από μας, όλοι μας κάνουν χώρο ευγενικά και μας αφήνουν να προσπεράσουμε, ξέρουμε ότι πλησιάζουμε στο τέλος, αλλά και πάλι μας φαίνεται σαν να μην τελειώνει. Και ξαφνικά, ακούγονται μουσικές, και μπροστά μας ανοίγεται η λίμνη - φτάσαμε!
Και μετά; Τα συναισθήματα απλώς δεν περιγράφονται… Αναζητάω φίλους και γνωστούς, αγκαλιαζόμαστε, ανταλλάσσουμε εμπειρίες, κινούμαστε συνεχώς για το φόβο του πιασίματος (το βλέπω να’ρχεται). Αναζητώ κάπου να αλλάξω, και βλέπω κάποιους θαρραλέους να βουτάνε στη λίμνη (όπου οι πέστροφες έχουν μέγεθος μικρού παιδιού). Το ρισκάρω – το παγωμένο νερό είναι ό,τι χρειαζόμαστε και ό,τι πρέπει. Αφήστε που στην κατάστασή μας, μάλλον οι πέστροφες έφυγαν τρέχοντας… Και μετά, στηνόμαστε στον τερματισμό να περιμένουμε τους υπόλοιπους. Όλοι αξίζουν το πιο θερμό μας χειροκρότημα, ο κάθε ένας σήμερα τα έβαλε με τα προσωπικά του όρια και νίκησε – δεν είναι λίγο.
Βλέπω κάποιους θαρραλέους να βουτάνε στη λίμνη όπου οι πέστροφες έχουν μέγεθος μικρού παιδιού. Το ρισκάρω – το παγωμένο νερό είναι ό,τι χρειαζόμαστε και ό,τι πρέπει
Και κάπου εδώ, οι ρυθμοί πέφτουν. Ξυπόλητος, περπατάω για να διώξω την ένταση και χαζεύω τη λίμνη. Ανοίγω μια παγωμένη μπύρα και αφήνω για λίγο πίσω τη γιορτή, τη μουσική, τα τραγούδια, τα γέλια. Τι απίστευτη εμπειρία και σήμερα… Τι θα θυμάμαι τις επόμενες μέρες; Την απίστευτη φιλοξενία των ανθρώπων της περιοχής, τα χαμόγελά τους, το κέφι τους, την στήριξη και το μεράκι. Την άριστη διοργάνωση, με την άψογη σήμανση, τα καθαρισμένα μονοπάτια, τους πληρέστατους σταθμούς ανεφοδιασμού, τους πανταχού παρόντες διασώστες, τις πολύ καλές παροχές (τεχνικό t-shirt και ξύλινο μετάλλιο, εξαιρετικά αμφότερα) στους δρομείς. Την υπέροχη φύση. Το καρπούζι και το «ισοτονικό» στο μπετόνι (κρασί εξαιρετικής ποιότητας, αλλά αν δοκίμαζα θα καθόμουνα κάτω απ’ τον πλάτανο και θα αρχίζαμε τις μαντινάδες!). Και.. και.. και ο κατάλογος δεν έχει τέλος. Σκέφτομαι τους ανθρώπους που, όχι πολύ παλιά, ανεβοκατέβαιναν συνεχώς στο βουνό, έχοντας ως καθημερινότητα αυτό που εμείς κάνουμε ως αναψυχή – και αναρωτιέμαι τι έχουμε χάσει στις μεγαλουπόλεις. Αυτό σου κάνει η επαφή με τη φύση – σε αφήνει με τις σκέψεις σου…
Και κάπου εκεί, ακούω να με φωνάζουν. Το βραστό σερβιρίστηκε, το πιλάφι αχνίζει, η παρέα περιμένει. Άλλη μια λοιπόν στην υγειά σας κοπέλια, με το καλό να ξανασμίξουμε!
Αλέξανδρος Στεφανίδης