Λεωφόρος Καλοκαιρινού
Θα ξεκινήσεις από την Λεωφόρο Καλοκαιρινού που χωρίζει τη σύγχρονη πόλη με ό,τι απέμεινε από την ιστορική γειτονιά της Αγίας Τριάδας. Στην ενετική Candia ονομαζόταν Strada Larga (και ακόμα μέχρι σήμερα οι παλιοί «Καστρινοί» την αποκαλούν Πλατιά Στράτα). Ξεκινούσε από την Piazza delle Erbe (Πλατεία Σιτηρών – στο Μεϊντάνι) και κατέληγε στην Πύλη Παντοκράτορα (Χανιώπορτα). Το τούρκικο όνομα της το πήρε από το αντίστοιχο τζαμί που βρισκόταν εδώ: «Κετχουντά Ζουλφικάρ Αγά Τσαρσίσι». Τι άλλο πρέπει να γνωρίζεις; Ότι το «καμαράκι» (μια μικρή καμάρα, κυριολεκτικά) που βρισκόταν στα μισά περίπου του δρόμου, χώριζε την Πλατιά Στράτα στα δύο και υπό άλλη έννοια: μέχρι το Καμαράκι υπήρχαν μαγαζιά και καφενέδες μόνο χριστιανών, ενώ μετά το Καμαράκι και μέχρι τη Χανιώπορτα βρίσκονταν τα μαγαζιά των Τούρκων.
Στρίβεις στην οδό Γιαμαλάκη και από κει προχωράς για το Αρχοντικό Μπέη Σεκεριά και την Κρήνη Πριούλι ή μπαίνεις στα ενδότερα της Αγίας Τριάδας.
Αρχοντικό του Μπέη Σεκεριά (Αποκορώνου 11)
Κι αφού έστριψες σε αυτό το μικροσκοπικό στενάκι κάθετα στη Γιαμαλάκη, βρέθηκες μπροστά σε έναν κρυμμένο θησαυρό της πόλης. Το αρχοντικό του Μπέη Σεκεριά είναι χαρακτηριστικό δείγμα βαλκανικής αρχιτεκτονικής με αρκετά νεοκλασικά στοιχεία. Η αυλή με την παλιά κρήνη, το σιντριβάνι και τα δέντρα το κάνουν ακόμα πιο παραμυθένιο. Το κτίριο είναι ιδιωτικό, και δεν μπορείς να μπεις μέσα. Μπορούμε όμως να σου πούμε ότι διαθέτει χαμάμ, ξύλινη εσωτερική σκάλα και πανέμορφα φωτεινά δωμάτια με περίτεχνα ταβάνια.
Κρήνη Πριούλι (πίσω από το Μποδοσάκειο)
Η κρήνη που βλέπεις πήρε το όνομα της από τον Γενικό Προβλεπτή Ant. Priuli και κατασκευάστηκε στα τελευταία χρόνια της ενετοκρατίας. Η ενετική Candia υπέφερε από την έλλειψη νερού γιατί οι Οθωμανοί κατά την πολιορκία τους έκοψαν τον αγωγό της Κρήνης του Μοροζίνι (Λιοντάρια). Τότε ο Priuli βρήκε μια φλέβα νερού μέσα στην τάφρο και την διοχέτευσε στην κρήνη που κατασκεύασε γι’αυτό τον σκοπό. Ένα μνημείο με αναγεννησιακά, αρχαία ελληνικά και ρωμαϊκά στοιχεία. Η τούρκικη επιγραφή στη μέση είναι φυσικά μεταγενέστερη και αναφέρει το όνομα του Χουσεΐν Γαζή Πασά που φρόντισε να αποκατασταθεί η ροή του νερού στην κρήνη. Σήμερα η κρήνη Πριούλι αναστηλώνεται και ελπίζουμε σύντομα να αναδειχθεί περισσότερο μια και πολλοί (ακόμα και ντόπιοι) αγνοούν την ύπαρξη της.
Οδός Ντεντιδάκηδων
Ή αλλιώς το μικρό «τσαρσάκι». Ήταν μία από τις πρώτες αγορές της πόλης, με μικρά μαγαζάκια στη σειρά: στιβανάδικα, μαχαιράδικα, φούρνους κτλ. Είναι μια καλή αφετηρία για να μπεις στα «βαθιά νερά» της Αγίας Τριάδας. Τα χρώματα στα παλιά κτίρια, οι ζωγραφιές και τα γκράφιτι που θα συναντήσεις στο πέρασμα σου είναι ό,τι απέμεινε από μια παρέμβαση ανάπλασης που έκαναν οι άνθρωποι της γειτονιάς σε συνεργασία με το τοπικό free-press Μόνιτορ το 2011.
Κρήνη Παλμέτη (Παλμέτη & Ντεντιδάκηδων)
Ξεχασμένη και παραμελημένη μπορεί να περάσει σχεδόν απαρατήρητη. Κι όμως μια από τις πρώτες μουσουλμανικές κρήνες που κατασκευάστηκαν στην πόλη βρίσκεται εδώ, στην γωνία Παλμέτη και Ντεντιδάκηδων. Το επίσημο όνομα της δεν σώθηκε, όπως δεν σώθηκε και η γούρνα στην οποία έτρεχε το νερό. Ακριβώς απέναντι της, ένας ιστορικός φούρνος της πόλης που όμως δε δουλεύει πια: ο φούρνος του Χατζή.
Αρμένικη Εκκλησία (Λήμνου 12)
Είναι η αρχαιότερη αρμένικη εκκλησία στην Ευρώπη, το κέντρο της ζωής της σημαντικής αρμένικης κοινότητας του Ηρακλείου. Ουσιαστικά καθιερώθηκε ως αρμένικη εκκλησία την εποχή της οθωμανικής κυριαρχίας (την αγόρασε ένας Αρμένης μεγαλέμπορος από τους Τούρκους). Νωρίτερα βέβαια, στα χρόνια της ενετοκρατίας λειτουργούσε ως ορδόθοξος ναός, και ήταν γνωστός ως Άγιος Γεώργιος των Δωριανών. Από αυτόν το ναό το μόνο που διατηρείται στην αρχική του μορφή είναι η νότια πόρτα του.
Πλατεία Μαυρογένους (Μαυρογένους & Γαβαλάδων)
Δεν είναι ακριβώς πλατεία, γιατί κανείς δεν τη διαμόρφωσε ποτέ ως σύγχρονη πλατεία. Σβήσε νοητά από το οπτικό σου πεδίο τα αυτοκίνητα και φαντάσου έναν ανοικτό χώρο μέσα στην καρδιά της παλιάς γειτονιάς, με δέντρα και παιδιά να παίζουν ανέμελα, και υπαίθριες γιορτές με φόντο τα παλιά σπίτια του 19ου αιώνα. Η πρώτη επίσημη χρήση της ως «πλατεία» έγινε στη διάρκεια της «Αθέατης Πόλης» με μια υπαίθρια εικαστική παρέμβαση, ζωντανή μουσική από την Φιλαρμονική του Δήμου και ένα αυτοσχέδιο πάρτι με πολύ χορό – από τα καλύτερα και πιο αυθόρμητα που έχουμε δει στην πόλη.